De Nederlandse maritieme maakindustrie (scheepswerven, reparatiewerven en toeleveranciers) heeft een bewogen jaar achter de rug. De superjachtbouw doet het goed en ook de maritieme toeleveranciers dragen een steentje bij. Positief is dat de orderboeken in veel deelsectoren stijgen.
De Nederlandse superjachtbouwers behouden hun top-positie in de wereldwijde markt, vooral dankzij vakmanschap, innovatie en hoge productkwaliteit. In 2022 werden 25 nieuwe orders geplaatst, waarmee het totale orderboek uitkwam op 69 jachten met een totale waarde van € 6,6 miljard.
Maritieme toeleveranciers hebben een cruciale rol gespeeld in de sector, ondanks dat zij te maken hadden met stijgende energie- en inkoopprijzen, Europese sancties tegen Rusland, vertragingen in projecten als gevolg van leveringsproblemen en een tekort aan beschikbare arbeidskrachten. Verschillende elektrotechnische, constructie-, componenten- en dienstverlenende bedrijven investeerden in innovaties en duurzame oplossingen.
De totale omzet steeg in 2022 met 10,9% naar €4,2 miljard. Daarbij wordt ongeveer 57 procent gegenereerd door export. Het aantal eigen werknemers steeg van 17.812 personen naar 18.577. Ook het aantal ingeleende werknemers nam met meer dan 500 personen toe tot 2.532 personen.
Binnenvaart en visserij
De binnenvaartsector had het zwaar: werden er 70 schepen opgeleverd in 2021, in 2022 waren dat er 40. Echter, het orderboek is gevuld met 84 ladingvervoerende schepen (van 70 in 2021). Wat positief opvalt, ook bij passagiersschepen en veerponten, is de groeiende vraag naar duurzaam transport en voortstuwingsontwikkelingen zoals waterstof, methanol en elektriciteit. De reparatie liet goede bezettingscijfers zien.
De visserijsector kampte met hoge gasolieprijzen en offshore windparken waar niet meer gevaren mag worden. 80 schepen zijn inmiddels aangemeld voor de saneringsregeling die de overheid heeft ingesteld. In de bedrijfsvaartuigensector (werkschepen, sleep- en duwboten, patrouilleboten en klein baggermaterieel) ging het niet veel beter. Met 18 opgeleverde schepen en 11 nieuwe orders in 2022 is deze niche erg mager te noemen.
Scheepsnieuwbouw
De zeescheepsnieuwbouws kende een gemengd jaar. Er werden 31 zeeschepen opgeleverd (waarde: €300 mln en significant lager dan 2021). De orderintake steeg daarentegen met bijna 50%: 49 orders (waarde: €600 mln). De shortsea sector (kustvaart) blijft goed presteren, met een stijging van de orderintake en een gevuld orderboek: 62 schepen. Dit benadrukt de groeiende behoefte aan efficiënt en duurzaam transport over korte afstanden binnen Europa.
Voor de ‘repair & conversion’ sector was 2022 positief. Nederlandse werven zetten hun expertise en capaciteit in om reparaties en onderhoudswerkzaamheden uit te voeren aan schepen van over de hele wereld. De totale omzet bedroeg €425 mln, een stijging van bijna 25%. Het aantal grote projecten steeg voor het eerst in jaren door projecten voor de marine, ombouwprojecten en projecten in de cruise en yachting markten.
Klimaatneutrale schepen
Om te blijven bestaan en floreren, grijpen Nederlandse bedrijven de kansen aan die hun positie kunnen versterken. Verduurzaming (en de snelheid daarvan) is daar een van de belangrijkste van. Het Maritiem Masterplan zet hier dan ook vol op in: door nu in klimaatneutrale schepen te investeren, kan Nederland de kloof tussen R&D en brede marktopschaling overbruggen en haar internationale concurrentiepositie in de vier strategische eindmarkten versterken en uitbouwen. Deze markten zijn: kust- en binnenvaart, natte waterbouw, offshore wind en maritieme veiligheid.
Om de kansen voor de maritieme maakindustrie te verzilveren en dreigingen het hoofd te bieden, hebben overheid en sector de handen ineen geslagen. Eind september wordt een sectoragenda gepresenteerd. Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft en oud-minister van onderwijs, is aangesteld als gezant om dit traject te begeleiden.